همسانه‌سازی، آنالیز بیان و بررسی روابط خویشاوندی ژن dbat از گیاه سرخدار بومی ایران (Taxus baccata L.)

مقدمه: تاکسول یکی از مهم‌ترین داروهای ضدسرطان می‌باشد که تأمین آن عمدتاً به روش‌های زیستی وابسته می‌باشد. ژن 10- داستیل باکاتین III – اُ- استیل ترانسفراز (dbat) یکی از ژن‌های کلیدی مسیر بیوسنتزی تاکسول می‌باشد و می‌توان انتظار داشت افزایش بیان آن منجر به افزایش تولید تاکسول در سیستم‌های زیستی شود.‌ هدف: بررسی ویژگی‌های ژن dbat از سرخدار بومی ایران، آنالیز بیان ژن و تهیه سازه افزایش بیان ژن مذکور. روش‌ بررسی: ابتدا توالی ژن کلون شد. خصوصیات توالی با استفاده از بررسی‌های بیوانفورماتیکی مشخص شد. آنالیز بیان ژن در پاسخ به الیسیتور متیل جاسمونات و در زمان‌های مختلف انجام شد. در نهایت به منظور تهیه سازه افزایش بیان، توالی تحت کنترل پروموتر CaMV35S وکتور pCAMBIA1304 کلون شد. نتایج: مقایسه درجه شباهت توالی مشخص نمود که توالی مذکور بیشترین مشابهت را با توالی Taxus × hunnewelliana نشان می‌دهد. یک جایگزینی اسید آمینه‌ای منحصر به فرد در توالی مشاهده شد که بررسی آن نشان داد که تغییر مذکور نمی‌تواند خصوصیات کلی آنزیم را تغییر دهد و بنابراین آنزیم حاصل یک آنزیم فعال می‌باشد. آنالیز بیان ژن نشان داد که در پاسخ به متیل جاسمونات سطوح بیان ژن به میزان حداکثر 24 برابر در 12 ساعت پس از تحریک افزایش می‌یابد. در پایان، درج ژن مذکور در جایگاه مناسب وکتور افزایش بیان توسط آزمون‌های هضمی مورد تأیید قرار گرفت.‌ نتیجه‌گیری: تحریک سرشاخه‌های بریده گیاه سرخدار می‌تواند روش جایگزین مناسبی برای کشت‌های سلولی سرخدار به منظور بررسی‌های بیان ژن باشد. سادگی، سهولت و حذف مرحله زمانبر کشت‌های سلولی از مهم‌ترین مزایای آن می‌باشد.